Trong những năm qua, hoạt động giám sát của HĐND thị xã Hồng Lĩnh đã từng bước được tăng cường. Việc xây dựng nội dung, chương trình giám sát hàng năm trình HĐND thông qua đã tạo sự chủ động cho HĐND, Thường trực, các Ban, đại biểu và các cơ quan, tổ chức hữu quan tham gia hoạt động giám sát, làm cho hoạt động này từng bước đi vào nề nếp. Nội dung chương trình giám sát tương đối phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu thực tế của địa phương. Việc giám sát thông qua xem xét báo cáo công tác của Thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân dân (TAND), Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) cùng cấp được tiến hành nghiêm túc, theo định kỳ. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn từng bước đi vào nền nếp và trở thành một trong những nội dung trọng tâm của kỳ họp, được cử tri và nhân dân địa phương quan tâm… Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động giám sát của HĐND còn bộc lộ những bất cập hạn chế, nguyên nhân một phần do hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân chưa có luật riêng điều chỉnh. Các quy định về giám sát của Hội đồng nhân dân hiện đang nằm tản mạn trong nhiều văn bản khác nhau, còn chồng chéo trùng lắp, không thuận lợi cho việc áp dụng, thực hiện pháp luật. Một số hoạt động giám sát được thực hiện trên thực tế nhưng chưa được ghi nhận trong luật.
TT HĐND thị xã làm việc với cấp ủy, chính quyền phường Đức Thuận
Khắc phục những hạn chế trong hoạt động giám sát của nhiệm kỳ 2011-2016, nhất là khi Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 có hiệu lực thi hành, ngay từ đầu nhiệm kỳ 2016-2021, Thường trực HĐND đã phối hợp, quán triệt nội dung Luật tới các đại biểu HĐND, phân công, điều hoà, phối hợp với các Ban của HĐND, các Tổ đại biểu HĐND thực hiện giám sát thường xuyên và chuyên đề trên các lĩnh vực KT-XH; QP-AN. Bên cạnh làm tốt hoạt động giám sát thường xuyên, hoạt động giám sát giữa 2 kỳ họp của HĐND thị xã tập trung chủ yếu vào giám sát chuyên đề của Thường trực HĐND và các Ban HĐND thị xã. Từ sau kỳ họp thứ nhất đến nay, Thường trực HĐND và các Ban HĐND thị xã đã và đang tổ chức 3 cuộc giám sát chuyên đề trên các lĩnh vực, trong đó, Thường trực HĐND thị xã tổ chức giám sát 01 chuyên đề, các Ban HĐND thị xã giám sát 02 chuyên đề. Bước đầu thực hiện Luật động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 cho thấy, hoạt động giám sát của HĐND thị xã đã phát huy được vai trò cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương, góp phần giúp UBND thị xã và các ban, ngành liên quan chấn chỉnh kịp thời, đặc biệt là các chuyên đề liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của Nhân dân, được đa số cử tri quan tâm, theo dõi.
Theo đó, thực hiện quy định tại Điều 106, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Thường trực HĐND thị xã tổ chức họp phiên thường kỳ hàng tháng. Theo đó, ngoài nội dung đánh giá kết quả hoạt động, đề ra nhiệm vụ của tháng tới; Thường trực HĐND thị xã đã yêu cầu UBND, các phòng, ban, ngành liên quan trình các văn bản liên quan đến nhiệm vụ giữa hai kỳ họp; các ý kiến, kiến nghị của cử tri cũng được yêu cầu làm rõ ngay tại phiên họp; các đại biểu thực hiện quyền chất vấn, kiến nghị và yêu cầu UBND, các ngành giải trình, trả lời chất vấn. Vai trò chủ thể giám sát là Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, đại biểu HĐND một cách độc lập và tự chịu trách nhiệm về hoạt động giám sát của mình được nâng cao. Nhờ phạm vi giám sát được mở rộng hơn so với trước (giám sát việc ban hành văn bản pháp luật của UBND cùng cấp, nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp; giám sát hoạt động của Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND…) nên hoạt động giám sát của HĐND bao quát trên các lĩnh vực, bước đầu có tác dụng trong việc chấn chỉnh các cơ quan đơn vị chấp hành nghiêm quy định của pháp luật. Ngoài ra, cần quy định cụ thể hơn về việc tổ chức chất vấn và xem xét việc trả lời chất vấn tại phiên họp HĐND đã thể hiện rõ trách nhiệm của người được chất vấn trong việc báo cáo với Hội đồng nhân dân về việc thực hiện những vấn đề đã hứa tại kỳ họp, phiên họp trước. Nhờ duy trì đều đặn việc tổ chức họp thường kỳ, đồng thời tổ chức làm việc với các phòng, ban, đơn vị về các nội dung mà HĐND cần làm rõ theo quy định và theo ý kiến, kiến nghị của cử tri, đơn thư của công dân mà từ sau kỳ họp thứ nhất – HĐND thị xã khóa VI, một số vấn đề vướng mắc cần tháo gỡ đã được tháo gỡ ngay không cần chờ đến kỳ họp HĐND thị xã cuối năm mới đưa ra bàn, như: cho ý kiến vào chương trình kế hoạch, chính sách phục vụ cho khai trương Trung tâm thương mại tổng hợp và siêu thị thị xã và đóng cửa chợ Hồng Lĩnh vào ngày 30/10/2016; Thẩm tra và cho ý kiến về việc hỗ trợ các tiểu thương kinh doanh tại chợ Hồng Lĩnh do chấm dứt hợp đồng trước thời hạn khi thực hiện đóng cửa chợ; cho ý kiến vào cơ chế hỗ trợ kinh phí (một lần) cho các tổ chức, cá nhân đang kinh doanh tại chợ Hồng Lĩnh khi đóng cửa chợ; Xem xét cho ý kiến về chủ trương đầu tư công trình đường nội đồng phường Đậu Liêu, đường điện chiếu sáng và giải phân cách trên tuyến Quốc lộ 1A (đường Nguyễn Ái Quốc, đường Quang Trung); Tham gia cho ý kiến vào các dự thảo văn bản của UBND thị xã, như: Tham dự các cuộc hội nghị, giám sát, trực tiếp thực hiện nhiệm vụ thường xuyên qua việc ban hành văn bản, tổ chức triển khai thực hiện; Tổ chức kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện nghị quyết HĐND thị xã trên các lĩnh vực; Theo dõi, giám sát việc chấp hành pháp luật trên địa bàn. Điều hòa, phối hợp hoạt động của các Ban, các Tổ đại biểu HĐND thị xã,...
Đối với hoạt động giám sát chuyên đề của Thường trực Hội đồng nhân dân và các Ban HĐND thị xã, quyết định thành lập đoàn đã quy định rõ thành phần, nhiệm vụ, quyền hạn của Đoàn giám sát, phạm vi, đối tượng và thời gian giám sát; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát. Trong đó, yêu cầu rõ cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát phải thực hiện đầy đủ kế hoạch, nội dung, yêu cầu giám sát của chủ thể giám sát; báo cáo trung thực, khách quan, đầy đủ, kịp thời theo yêu cầu giám sát; giải quyết kiến nghị của HĐND, Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban của Hội đồng nhân dân. Cá nhân, người đứng đầu cơ quan, tổ chức chịu sự giám sát có trách nhiệm trực tiếp trình bày những vấn đề mà cơ quan tiến hành giám sát nêu ra; trường hợp uỷ quyền cho người khác trình bày thì phải được cơ quan đó đồng ý. Nhờ đó, việc chấp hành kế hoạch giám sát chuyên đề của các đơn vị được giám sát đã nghiêm túc hơn trước, trách nhiệm của người đứng đầu được thể hiện rõ, nhờ đó bước đầu một số kiến nghị của đoàn được tiếp thu và xử lý kịp thời.
Thực hiện đổi mới hoạt động giám sát, bên cạnh áp dụng các quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, HĐND thị xã cũng tiếp tục áp dụng phương pháp khảo sát, TXCT trong giám sát từ nhiệm kỳ trước. Như chuyên đề giám sát của Ban KT-XH HĐND thị xã về tình hình chuyển đổi HTX, việc phát triển các tổ hợp tác, mô hình kinh tế trên địa bàn. Trước khi tổ chức làm việc, Ban đã tổ chức khảo sát thực tế, tiếp xúc cử tri tại 04/6 phường, xã. Sau đó, tổ chức làm việc với các đơn vị được giám sát. Đối với cấp ủy, chính quyền các cấp, được sự tạo điều kiện của Thường trực HĐND thị xã, Ban tổ chức 01 cuộc làm việc để đối chất, mời các thành phần liên quan "ba mặt một lời" về các vấn đề còn vướng mắc, hạn chế, quy rõ trách nhiệm cụ thể. Trong đó có nhiều ý kiến phản ánh được giải đáp cụ thể, rõ ràng. Cách làm này cũng làm cho nội dung giám sát phong phú hơn, các thành viên đoàn giám sát phát hiện được nhiều vấn đề cần trao đổi hơn để có những kết luận giám sát chính xác, thuyết phục. Đồng thời, tạo điều kiện cho các đại biểu HĐND thực hiện quyền kiến nghị, chất vấn, thay vì xuân thu nhị kỳ thực hiện tại kỳ họp HĐND.Qua đây nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri phản ánh cũng được UBND, các ngành liên quan trả lời dứt điểm nên đại diện cử tri được mới dự phấn khởi, tin tưởng.
Theo đánh giá chung, hoạt động giám sát của HĐND thị xã Hồng Lĩnh thời gian qua có nhiều chuyển biến tích cực; kết quả giám sát đã tác động đến việc giải quyết các vấn đề bức xúc của địa phương, tạo được niềm tin, thu hút sự quan tâm theo dõi của nhân dân; quy trình giám sát được thực hiện công khai, dân chủ, đúng pháp luật; hình thức giám sát đa dạng đã giúp chính quyền các cấp bổ khuyết, xử lý những vấn đề còn vướng mắc, hạn chế để nâng cao hiệu quả công tác điều hành, chỉ đạo, đồng thời góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND thị xã./.
ĐẶNG MINH KHANG – Phó Chủ tịch HĐND thị xã Hồng Lĩnh