Cách đây 90 năm, cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh - Đỉnh cao của phong trào cách mạng 1930 -1931 là minh chứng hùng hồn của sức mạnh quần chúng làm nên lịch sử về xây dựng chính quyền của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.
Cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (ảnh tư liệu)
Xô Viết Nghệ Tĩnh là tên gọi phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của lực lượng công nhân và nông dân ở hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh trong những năm 1930 -1931. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào này được mở đầu bằng cuộc biểu tình ngày 01/5/1930 của công nhân khu công nghiệp Bến Thủy và nông dân các xã ven thành phố Vinh. Phong trào đấu tranh ngày càng phát triển với gần 100 cuộc bãi công, biểu tình của liên minh công nông Nghệ Tĩnh. Đặc biệt, từ tháng 9/1930, các cuộc biểu tình vũ trang tự vệ cùng với các yêu sách chính trị liên tiếp nổ ra của nông dân các huyện Hưng Nguyên, Nam Đàn, Thanh Chương, Can Lộc, Thạch Hà, Hương Sơn,… Với tinh thần đấu tranh quật khởi của quần chúng đã làm cho chính quyền địch nhiều nơi tan rã; lần đầu tiên chính quyền mới được thành lập dưới hình thức Xô Viết. tại nhiều xã thuộc các huyện Thanh Chương, Hưng Nguyên, Nam Đàn, Nghi Lộc, Thạch Hà, Can Lộc, Hương Sơn, Hương Khê,…
Hà Tĩnh có rất nhiều di tích lịch sử liên quan đến Xô Viết Nghệ Tĩnh, như: Ngã ba Nghèn (Can Lộc), di tích Cộc Rồn (Hương Khê), Đình Tứ Mỹ (Hương Sơn), Chùa Chân Tiên (Lộc Hà), Miếu Biên Sơn (Lộc Hà), Nhà cụ Mai Kính (Thạch Hà), Đình Hoa Vân Hải (Nghi Xuân). Đặc biệt, trên vùng đất Hồng Lĩnh, cũng đóng góp một địa chỉ đỏ, đó là đền Đô Đài Ngự sử Bùi Cầm Hổ thuộc phường Đậu Liêu.
Đền Đô Đài trong phong trào cách mạng 1930 – 1931
Di tích lịch sử Quốc gia Đền Đô đài Ngự sử Bùi Cầm Hổ (thường gọi là đền Đô Đài) nằm dưới chân núi Bạch Tỵ của dãy Hồng Lĩnh. Đền không chỉ gắn liền với tên tuổi của một danh nhân nổi tiếng thời Hậu Lê, mà còn là một địa chỉ đỏ trong thời kỳ cách mạng 1930 - 1931. Đền nằm ở vị trí gần đường Quốc lộ 1A, tiện đường giao thông và đảm bảo được tính bí mật của một căn cứ cách mạng, nên đã góp phần quan trọng cho phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. Di tích đã ghi dấu nhiều sự kiện và nội dung lịch sử đặc biệt. Trung tuần tháng 7/1930, tại đây đã diễn ra Hội nghị thành lập Chi bộ Đậu Liêu. Từ đó, Đền được chọn làm nơi sinh hoạt Đảng; cất giữ tài liệu quan trọng, đầu mối thông tin liên lạc của các chiến sĩ cách mạng. Cũng tại đây, nhiều cuộc họp bàn về bàn biện pháp vận động nhân dân tham gia đấu tranh kỷ niệm ngày Quốc tế chống chiến tranh 01/8/1930; tổ chức quần chúng tiến hành cuộc biểu tình toàn huyện ngày 07/9/1930,… Nhờ đó, các cuộc đấu tranh của quần chúng Đậu Liêu cùng với nhân dân cả huyện Can Lộc đã buộc tên tri huyện Trần Mạnh Đàn phải cúi đầu chấp nhận các bản yêu sách của quần chúng và trả lại mọi quyền lợi cho nhân dân. Thắng lợi này đã góp phần đánh dấu mốc son vào lịch dân tộc; khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng mới ra đời; minh chứng bản lĩnh và sức chiến đấu của quần chúng; bài học sâu sắc về huy động đoàn kết nhân dân tạo sức mạnh to lớn trong mọi thời kỳ cách mạng.
Tinh thần Xô Viết Nghệ Tĩnh 12/9 đời đời bất diệt
Thị xã Hồng Lĩnh luôn phát huy truyền thống cách mạng của quê hương, trong nhiệm kỳ 2015 - 2020, tuy gặp nhiều khó khăn nhưng với quyết tâm đổi mới và phát triển, Đảng bộ và nhân dân thị xã Hồng Lĩnh đã đoàn kết, thống nhất; khơi dậy sức mạnh của toàn dân, dựa vào nhân dân, đặt lợi ích của nhân dân lên trên, lên trước; kiên trì thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra; tập trung lãnh đạo, phát huy và tổ chức thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra. Nhờ vậy, kinh tế phát triển theo hướng kinh tế đô thị; văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, đời sống vật chất và tinh thần ngày càng được nâng cao; quốc phòng - an ninh được giữ vững, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội; công tác xây dựng Đảng và các tổ chức trong hệ thống chính trị được chú trọng; năng lực sức chiến đấu của tổ chức đảng được nâng lên, chính quyền hoạt động hiệu lực, hiệu quả ngày càng cao, hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội không ngừng đổi mới;…
Đền Đô đài Ngự sử Bùi Cầm Hổ (ảnh: Quốc Thuận)
Bài học kinh nghiệm về sức mạnh của đoàn kết thống nhất trong Đảng và sự đồng thuận cao trong xã hội, Đại hội đại biểu Đảng bộ thị xã Hồng Lĩnh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2020 – 2025 kêu gọi toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân tiếp tục đoàn kết, thống nhất, phát huy truyền thống và kết quả đạt được trong 28 năm xây dựng và phát triển; nắm bắt thời cơ, vận hội, vượt qua khó khăn, thách thức, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thị xã lần thứ VII, xây dựng đô thị Hồng Lĩnh thực sự trở thành trung tâm kinh tế - xã hội, đô thị hạt nhân trong chuỗi các đô thị phía Bắc của tỉnh nhà./.