Sáng ngày 4/9/2018, tức ngày 25/7 (ÂL), cán bộ và Nhân dân phường Đức Thuận tổ chức Lễ tế nhân ngày giỗ Song Trạng nguyên Sử Hy Nhan, Sử Đức Huy.
Hai cha con Song Trạng nguyên Sử Hy Nhan và Sử Đức Huy là một trong những trường hợp đặc biệt trong lịch sử khoa bảng Việt Nam có cả cha và con cùng đều đỗ Trạng nguyên. Trạng cha Sử Hy Nhan (? - 1421) là người thông minh hiếm có và đỗ Trạng nguyên khoa Quý Mão, triều Trần Dụ Tông (1363), Ông làm quan triều Trần đến chức Nhập nội hành khiển, Tri kinh diên (chức quan kế cận Tể Tướng), được vua ban Kim ngư đại. Sinh thời, ông không sách nào là không tinh thạo, mà sở trường nhất về môn sử, cho nên được Vua ban cho họ Sử (ông vốn là họ Trần). Khi quân Minh xâm lược nước ta (1407), hai lần viên quan cai trị sừng sỏ nhà Minh là Hoàng Phúc, thân hành đến Ngọc Sơn mời Ông ra làm quan giúp việc cho chúng, nhưng Ông cáo bệnh từ chối. Sau đó, hai cha con ông đem gia nhân lánh lên Kẻ Tàng gần núi Mồng Gà tổ chức khai hoang hàng nghìn mẫu ruộng, lập ấp, gọi là làng Trại Đầu. Khi Lê Lợi dấy nghĩa binh ở Lam Sơn, Sử Hy Nhan tuổi già sức yêú không ra tham gia được. Năm 1421, ông mất ở làng Trại Đầu, nơi 32 hộ đến khai hoang lập ấp đầu tiên.
Lễ tế
Trạng con là Sử Đức Huy (1360 - 1430) đỗ trạng nguyên khoa Tân Dậu thời Trần Phế Đế (1381). Ông là người tài, đức song toàn, khi người cha thân yêu qua đời, ông mới ra Thanh Hoá gia nhập nghĩa quân Lam Sơn, theo Lê Lợi đánh giặc Minh và được Lê Lợi trọng dụng. Do ông có trí thông minh tài giỏi hơn người nên được Vua tin cậy phong Ông lên đến chức Thượng thư Bộ Hộ, từng được cử đi sứ sang Trung Quốc 2 lần. Sau chuyến đi sứ thứ hai trở về (1430), ông được thăng chức và không lâu sau ông mất tại quê nhà. Sau đó, Vua phái các quan triều đình về phúng tế và cho dựng đền thờ Song Trạng ở núi Ngọc Sơn (phường Đức Thuận, thị xã Hồng Lĩnh ngày nay). Di tích lịch sử văn hoá Đền Song Trạng nguyên được Nhà nước công nhận là di tích Lịch sử - Văn hóa cấp quốc gia từ năm 1994.
Hàng năm, cứ vào ngày 25/7 Âm lịch, Nhân dân phường Đức Thuận và đông đảo con cháu họ Sử lại tổ chức lễ Tế Kỵ nhật Song Trạng nguyên. Lễ Tế năm nay được cử hành trang trọng, đảm bảo tôn nghiêm, phù hợp với thuần phong mỹ tục. Tại buổi Lễ, Lãnh đạo thị xã và phường Đức Thuận cùng đông đảo con cháu họ Sử đã tổ chức khai trống, dâng hương, tấu trình văn tế ôn lại thân thế, cuộc đời, công lao đóng góp của 2 cha con Trạng nguyên Sử Hy Nhan, Sử Đức Huy đối với đất nước; cầu mong cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa để tập trung nguồn lực xây dựng quê hương ngày càng phồn vinh, giàu đẹp./.
Cẩm Hà