Một mùa xuân mới lại về với thị xã dưới chân ngàn Hống. Trong thời điểm giao thời, tiết xuân se se lạnh, từng làn gió nhẹ thoảng qua cùng với những giọt mưa xuân bay bay nhẹ nhàng như gột rửa đất trời để chào đón mùa xuân, chào mừng thị xã trẻ bước sang tuổi 25, căng tràn nhựa sống.
Đi dọc Quốc lộ 8A, trên con đường mang tên Tổng bí thư đầu tiên của Đảng, không khí Tết rộn ràng những gam màu xanh đỏ của Pa -nô, áp phích, cờ hồng kỳ, cờ Đảng, cờ Tổ quốc tung bay. Náo nhiệt nhất là khu vực Trung tâm thương mại tổng hợp và sinh thị thị xã với đủ sắc màu mùa xuân. Xuân của lòng người đã về trong đáy mắt trong veo của em nhỏ, trong nét mặt vui cười của dòng người đang hối hả mua sắm, chuẩn bị đón tết cổ truyền Đinh Dậu, khép lại một năm Bính Thân nhiều khó khăn, thử thách nhưng cũng ghi dấu với những thành công lớn của thị xã. Xuân cũng về trên chồi non, lộc biếc trên những con phố, khắc mọi nẻo đường đã sáng – xanh – sạch – đẹp của phố thị, như một tín hiệu lành báo hiệu một năm mới phồn vinh. Sau 25 năm xây dựng và trưởng thành, thị xã Hồng Lĩnh đã có nhiều đổi khác, khẳng định được vị thế trung tâm văn hóa - xã hội phía bắc tỉnh nhà, dáng dấp đô thị loại III đã và đang hiện hữu từng ngày.
Trước thềm Xuân mới, cùng nhìn lại chặng đường đã qua để thấy những công việc đã làm, những nỗ lực vượt qua thách thức, những thành tựu mà Đảng bộ và Nhân dân Hồng Lĩnh đã đạt được trong suốt 25 "chia ngọt sẻ bùi".
Ngày 02/3/1992, thị xã Hồng Lĩnh được thành lập theo Quyết định số 67- HĐBT của Hội đồng Bộ truởng (nay là Chính phủ), gồm Thị trấn Hồng Lĩnh và các xã Trung Lương, Đức Thuận (huyện Đức Thọ), Đậu Liêu, Thuận Lộc (Huyện Can Lộc), với diện tích tự nhiên hơn 5.800 ha, dân số xấp xỉ 3 vạn người. Sự ra đời của thị xã Hồng Lĩnh đã thể hiện tầm nhìn chiến lược của Trung ương, của lãnh đạo tỉnh nhà trong việc phát triển KT- VHXH, QP - AN của vùng phía Bắc Hà Tĩnh.
Hồng Lĩnh cóvị trígiao thônghết sức thuận lợi, nằm trên trục đường thiên lý Bắc Nam, gần thành phố Vinh, nơi khởi đầu của Quốc lộ 8 nối với cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo thông thương với Lào và Đông Bắc Thái Lan - điểm dừng chân của sự hội tụ hai tuyến đường Nam Bắc - Đông Tây, cóhệ thống đường thủy, bao gồm sông Lam, sông Minh, Kênhnhà Lêthuận lợi cho giao thông, thủy lợi phục vụ sản xuất và đời sống. Nằm giữa 2đôthị là thành phố Vinh và thành phố Hà Tĩnh cóđiều kiện để pháttriển kinh tế toàn diện, đặc biệt là côngnghiệp, thương mại, dịch vụ và du lịch. Nơi đây cónguồn tài nguyênphong phú,thuận lợi cho sự pháttriển côngnghiệp, sản xuất vật liệu xâydựng, cónhiều tiềm năng và điều kiện để pháttriển trồng trọt, chăn nuôi, giải quyết việc làm cho nhiều lao động, góp phần nângcao đời sống cho Nhândân. Nguồn nhânlực dồi dào, con người ở đây cótruyền thống chịu khó, cần cù, thôngminh, sángtạo, năng động, nhạy bénvới cơ chế thị trường trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ.Hồng Lĩnh nổi danh là một vùng đất sơn thủy hữu tình, với thế núi, hình sông"bao quát càn khôn"và thấm đẫm nhiều vỉa tầng văn hóa. Cùngvới khí thiêngcủa sôngnúinơi này, Hồng Lĩnh đãtrở thành một khônggian huyền thoại, sản sinh ra những người con ưu tú với bao tên tuổi đã đi vào sử sách như Đô đài Ngự sử Bùi Cầm Hổ, Song Trạng: Sử Hy Nhan và Sử Đức Huy,... là mãnh đất anh hùng, ngời sáng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Đi lên từ một thị trấn nhỏ bé với 2 phường, 4 xã, cơ sở vật chất hết sức yếu kém, điểm xuất phát về kinh tế - xã hội rất thấp, đời sống Nhân dân hết sức khó khăn (32% nghèo đói, thu nhập bình quân đầu người chỉ hơn 1 triệu đồng/năm), văn hóa – xã hội còn nhiều vấn đề phức tạp, nhiều điểm nóng về an ninh trật tự ở cơ sở, nhiều vấn đề nổi cộm do lịch sử để lại,... Những khó khăn của buổi ban đầu ấy từng bước được khắc phục nhờ chủ trương thành lập thị xã Hồng Lĩnh, đã kịp thời đáp ứng được đòi hỏi của sự phát triển kinh tế - xã hội của một vùng dân cư dưới chân núi Hồng, ven bờ sông La.
Ngã tư Hồng Lĩnh
Kết quả đạt được trên chặng đường phát triển của thị xã Hồng Lĩnh gần 25 năm qua là minh chứng hùng hồn nhất cho tính đúng đắn, kịp thời của quyết định thành lập thị xã. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hàng năm giai đoạn 2010-2015 đạt 15,73%, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng kinh tế đô thị. Nếu năm 1992, nông lâm nghiệp chiếm 36%, CN-TTCN 26%; thương mại – dịch vụ chiếm 37,7% thì đến năm 2016, kinh tế tiếp tục phát triển theo hướng tích cực; giá trị sản xuất các ngành kinh tế tăng 2,9% so với 2015; thu nhập bình quân đầu người đạt 42 triệu đồng, tăng 6,7% so với 2015. Toàn Thị xã có 286 doanh nghiệp và các Chi nhánh văn phòng đại diện, 23 HTX, với tổng số vốn đầu tư sản xuất, kinh doanh tăng trên 1.800 tỷ đồng. Số doanh nghiệp trực tiếp sản xuất tăng lên hàng năm, nhiều công ty đã vươn ra tỉnh bạn và trở thành đối tác tin cậy trong nhiều dự án lớn. Hệ thống ngân hàng thương mại phát triển nhanh, đến nay có 09 chi nhánh và phòng giao dịch ngân hàng và 1 quỹ tín dụng nhân dân hoạt động có hiệu quả, góp phần quan trọng thực hiện tốt các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, tăng thu ngân sách. Toàn thị xã có trên 2.000 hộ kinh doanh cá thể, giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động, trong đó có trên 115 mô hình sản xuất, kinh doanh trên tất cả các lĩnh vực có hiệu quả.
Phong trào chỉnh trang, xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị được chú trọng, diện mạo đô thị thay đổi theo hướng văn minh, hiện đại. Đến nay, có 100% hộ dân sử dụng điện lưới quốc gia; 95% hộ dân dùng nước máy, 100% hộ dân có phương tiện nghe nhìn, loa truyền thanh được phủ kín trong các khu dân cư; 6/6 phường, xã có hệ thống trường học, trụ sở, trạm xá cao tầng, 51/52 khu dân cư có nhà văn hóa đảm bảo nhu cầu sinh hoạt của Nhân dân; toàn thị xã có 87,4% đường giao thông nội thị được bê tông hóa hoặc nhựa hóa; lượng rác thải thu gom đạt 95%. Hệ thống cây xanh đô thị đến năm 2016 đạt trên 5.000 cây xanh, 2.000m2cây cảnh, 14.000m2 cây lá màu và thảm cỏ. Hệ thống đường điện chiếu sáng có 32,5km và 150 điểm đèn led hiện đại. Trong 5 năm gần đây có 116.000 m2 đất được Nhân dân hiến để xây dựng các công trình phúc lợi, giá trị hàng chục tỷ đồng và tài sản được hiến trị giá hơn 3 tỷ đồng. Xây dựng mới và nâng cấp hàng trăm km đường giao thông nông thôn, giao thông nội phường và mương cứng thủy lợi nội đồng, xã hội hoá việc xây dựng trường học, nhà văn hóa, với số vốn do dân đầu tư trong 5 năm là 456,288 tỷ đồng. Thị xã là đơn vị đầu tiên của tỉnh đã hoàn thành quy hoạch phân khu 1/2000 các phường, xã. Các cơ sở giáo dục, y tế, thể dục thể thao, cơ sở vật chất các cơ quan đảng, chính quyền, các đoàn thể, các tổ chức chính trị, xã hội được đầu tư, nâng cấp. Nhiều tuyến đường và các công trình phục lợi công được cải tạo, nâng cấp và xây mới. Trong phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới, xã Thuận Lộc là một trong 7 đơn vị đầu tiên hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới của tỉnh vào năm 2013.
Danh hiệu Gia đình văn hóa, Thôn, tổ dân phố đạt tiêu chí văn hóa đạt tỷ lệ cao. Đến nay, toàn thị xã có 3 di tích cấp quốc gia, 13 di tích lịch sử - văn hoá cấp tỉnh và nhiều đền, chùa, miếu mạo đang được bảo vệ, trùng tu, tôn tạo để đề nghị các cấp công nhận, khôi phục được 02 lễ hội. Hát sắc bùa tại xã Thuận Lộc đang được các cấp chính quyền quan tâm phục dựng để biểu diễn phục vụ các lễ hội truyền thống. Việc cưới, việc tang, lễ hội có nhiều chuyển biến, đặc biệt Lễ hội Đô đài, Lễ hội Đua thuyền truyền thống, Lễ Giỗ Quốc tổ Hùng Vương được tổ chức hàng năm, ý nghĩa thiết thực, thực sự là ngày hội của toàn dân. Các thiết chế văn hóa từng bước được xây dựng, nâng cấp khang trang.
Công tác an sinh xã hội được quan tâm và đạt nhiều kết quả thiết thực. Chế độ, chính sách đối với người có công, đối tượng bảo trợ xã hội và trẻ em được quan tâm. Đến nay không còn hộ đói, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 5,37% theo tiêu chí mới (tỷ lệ đói nghèo năm 1992 là 32%). Công tác xây dựng trường chuẩn quốc gia đạt được nhiều kết quả tích cực. Thực hiện tốt công tác xã hội hóa về y tế; các chương trình, mục tiêu quốc gia về y tế. Công tác DS - KHHGĐ được tăng cường, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên ước đạt 0,76%; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng còn 7,4%, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 75%. Quốc phòng - An ninh được giữ vững. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được tăng cường, củng cố, nâng cao. Đến nay, có trên 90% TTCS Đảng đạt TSVM, các địa phương đều có chuyển biến tích cực. Một số phường trước đây khó khăn như Trung Lương, Đậu Liêu nay đã thành đơn vị điển hình trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế và huy động nội lực xây dựng kết cấu hạ tầng. Hoạt động của cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể hai cấp ngày càng được đổi mới, nâng cao chất lượng, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trên địa bàn, theo hướng "của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân". Ghi nhận những thành tích của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thị xã, năm 2008, Thị xã Hồng Lĩnh được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động Hạng Ba; ngày 2/3/2012, nhân kỷ niệm 20 năm thành lập Thị xã, Hồng Lĩnh vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì; tổng kết năm 2015, thị xã Hồng Lĩnh được xếp đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua toàn tỉnh, được Thủ tướng Chính phủ tặng cờ thi đua xuất sắc và đón nhận nhiều danh hiệu, hình thức khen thưởng của Trung ương, của Tỉnh; hiện nay, Đảng bộ và Nhân dân thị xã đang làm thủ tục trình Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Nhất. Trong thành tích chung đó ngoài sự nỗ lực, đoàn kết "sát cánh kề vai" của Đảng bộ và toàn thể Nhân dân thị xã thì Hồng Lĩnh luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ, động viên, cổ vũ to lớn của Trung ương, của Tỉnh uỷ - HĐND - UBND, các Sở ban ngành đoàn thể cấp Tỉnh và các đơn vị bạn.
Giai đoạn 2015-2020, với quyết tâm: phát huy tiềm năng lợi thế, vượt qua khó khăn, thách thức, huy động tối đa mọi nguồn lực, tranh thủ sự giúp đỡ có hiệu quả của TW, Tỉnh tập trung phát triển kinh tế, tạo ra bước chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế để trở thành một Thị xã CN, Du lịch - dịch vụ phát triển, thị xã Hồng Lĩnh phải tập trung phấn đấu để đạt mục tiêu: Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất bình quân hàng năm đạt trên 26,8%. Cơ cấu kinh tế: Công nghiệp - xây dựng 40,32%; các ngành thương mại, dịch vụ 55,15%; Nông, lâm nghiệp, thuỷ sản dưới 4,53%; Thu nhập bình quân đầu người đạt trên 100 triệu đồng/năm; Giá trị sản xuất nông nghiệp đạt bình quân trên 150 triệu đồng/ha; Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đến năm 2020 đạt 510 tỷ đồng.Tỷ lệ thôn, tổ dân phố đạt tiêu chí văn hóa 90%; Tỷ lệ gia đình đạt gia đình văn hóa trên 92%; Tỷ lệ hộ nghèo giảm mỗi năm 1% đến 1,5%/năm; 100% trường Mầm non và Tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ II; 100% trường Trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia; xây dựng 03 trường điển hình tiên tiến ở các cấp học mầm non, tiểu học và trung học cơ sở. Duy trì tỷ lệ tăng dân số tự nhiên dưới 1%; Tốc độ tăng dân số cơ học hàng năm đạt trên 3%; Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng giảm còn 4,7%. Tỷ lệ số hộ dân được sử dụng nước máy đạt 100%; Số phường, xã đạt chuẩn quốc gia về y tế giai đoạn 2016-2020 là 100%. Bảo đảm 100% cơ sở vững mạnh toàn diện, ATLC - SSCĐ, bảo đảm an ninh chính trị - trật tự ATXH; 100% phường, xã ổn định về chính trị. Để thực hiện mục tiêu này, phải nâng cao chất lượng xây dựng và quản lý đô thị, phát triển các lĩnh vực văn hóa xã hội, nhất là môi trường văn hóa lành mạnh, nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo, khám chữa bệnh, đấu tranh phòng chống các hoạt động tội phạm, tệ nạn xã hội, tăng cường quản lý đầu tư xây dựng cơ bản. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả kinh tế và cải thiện môi trường xã hội với chất lượng và hiệu quả cao hơn.
25 năm - một phần tư thế kỷ hình thành và phát triển, chặng đường ấy chưa phải là dài so với lịch sử ngàn năm của mãnh đất giàu truyền thống văn hóa, cách mạng nhưng những gì mà Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thị xã Hồng Lĩnh làm được đã minh chứng hùng hồn cho sức sống mãnh liệt, bản lĩnh và quyết tâm vươn lên mạnh mẽ của thị xã trẻ trên con đường đổi mới do Đảng lãnh đạo. Trong thời khắc thiêng liêng chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, cùng nhìn lại quá trình xây dựng và trưởng thành của thị xã Hồng Lĩnh từ ngày mới thành lập đến nay để thấy rằng dẫu biết chặng đường đi tới đan xen nhiều thời cơ lẫn nhiều chông gai, thử thách, nhưng chúng ta tin tưởng với sự nỗ lực, đoàn kết, thống nhất "Dân với Đảng sát cánh kề vai", thị xã Hồng Lĩnh sẽ sớm trở thành đô thị loại III, xứng đáng là đô thị văn minh hiện đại, phồn thịnh, trung tâm kinh tế, văn hóa xã hội phía bắc tỉnh nhà./.
HỒNG NGUYÊN