Thực hiện các bước trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và bầu cử đại biểu HĐND ba cấp nhiệm kỳ 2016-2021, đến thời điểm này, Ủy ban MTTQ thị xã Hồng Lĩnh và các phường, xã trên địa bàn đang hoàn thành các bước sauhiệp thương lần thứ 3 để lập và công bốdanh sách chính thức ứng cử viên đại biểu HĐND thị xã và phường, xã nhiệm kỳ 2016 - 2021. Thực tế hoạt động của HĐND thị xã và phường, xã trong nhiệm kỳ 2011-2016 cho thấy chất lượng hoạt động của HĐND phụ thuộc rất nhiều vào trình độ, năng lực của các đại biểu. Vì vậy, vừa đảm bảo cơ cấu, thành phần, vừa lựa chọn được người có trình độ, tiêu chuẩn và có tâm huyết để đáp ứng nguyện vọng của cử tri đang là vấn đề được đặt ra cho cuộc bầu cử đại biểu HĐND sắp tới.
Kỳ họp tổng kết nhiệm kỳ 2011 - 2016 - HĐND thị xã khóa V
Kinh nghiệm từ thực tiễn hoạt động HĐND thị xã khóa V
HĐND thị xã Hồng Lĩnh khóa V, nhiệm kỳ 2011 – 2016 được cử tri trên địa bàn bầu ra ngày 22/5/2011 gồm 30 đại biểu. Cơ cấu đại biểu HĐND thị xã đảm bảo tính đại diện cho các thành phần kinh tế, các nhóm dân cư và tôn giáo và đúng quy định. Trong đó: dưới 35 tuổi: 5 vị, chiếm 16,7%; từ 35-50 tuổi: 17 vị, chiếm 57,6%; trên 50 tuổi: 08 vị, chiếm 26,7%; nữ: 09 vị, chiếm 30%; tôn giáo: 01 vị, chiếm 3,3%; tái cử: 08 vị, chiếm 26,7%; ngoài Đảng: 03 vị, chiếm 10%. Trong số đó đại biểu có trình độ chuyên môn Trung cấp, Cao đẳng 05 vị, chiếm 16,7%; đại học, sau đại học 21 vị, chiếm 70%. Về trình độ chính trị: Trung cấp 09 vị, chiếm 30%; Cử nhân, cao cấp 14 vị, chiếm 46,7%. Trình độ, tiêu chuẩn cao đã phản ánh chất lượng của người đại biểu dân cử ngày càng tăng trong các nhiệm kỳ gần đây của HĐND thị xã.Cụ thể, hoạt động tổ chức kỳ họp ngày càng được đổi mới, chất lượng nghị quyết có tính khả thi cao, góp phần quan trọng vào giám sát, thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; đảm bảo QP-AN trên địa bàn. Hoạt động giám sát thường xuyên và chuyên đề được đổi mới, nhất là đổi mới phương thức giám sát chuyên đề nên các đợt giám sát chuyên đề của Thường trực HĐND, các Ban HĐND thị xã nghiêm túc, sâu sát tình hình, hiệu lực, hiệu quả cao. Các kết luận giám sát chuyên đề của Thường trực HĐND và các Ban HĐND có tính pháp lý và thực tiễn cao, có các dẫn chứng cụ thể, chính xác nên các đơn vị được giám sát đã nhận thấy rõ những ưu, khuyết điểm để khắc phục và tiếp thu một cách nghiêm túc. Nhờ đó, dù chưa có chế tài giám sát cụ thể nhưng hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giám sát chuyên đề của Thường trực HĐND, các Ban HĐND thị xã đã được khẳng định qua việc "tái giám sát", tinh thần trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị được chấn chỉnh, tạo ra sự đồng tình cao của Nhân dân; Hoạt động TXCT của cơ quan dân cử trên địa bàn thị xã Hồng Lĩnh ngày càng được đổi mới, đi vào nề nếp, có chiều sâu; mối quan hệ giữa đại biểu dân cử và cử tri ngày càng được củng cố, gắn bó chặt chẽ hơn. Đặc biệt, việc quan tâm giải quyết các ý kiến, kiến nghị, nguyện vọng chính đáng và những bức xúc của cử tri đã góp phần giữ vững sự ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội tại địa phương;
Tuy nhiên, đánh giá kết quả hoạt động của HĐND thị xã khóa V, các đại biểu cũng thẳng thắn nhìn nhận một số hạn chế. Một số ít nghị quyết của HĐND ban hành có tính khả thi chưa cao, chậm phát huy tác dụng trong cuộc sống. Nguyên nhân do việc tổ chức lấy ý kiến của các tầng lớp Nhân dân, nhất là các đối tượng chịu tác động trực tiếp của nghị quyết chưa được thực hiện rộng rãi; việc triển khai nghị quyết của các cấp, các ngành chưa đồng bộ, thiếu kịp thời và kiên quyết. Công tác theo dõi, đánh giá tiến độ thực hiện nghị quyết của HĐND chưa được thực hiện thường xuyên. Đến nay, một số cơ chế để thúc đẩy các lĩnh vực là thế mạnh của địa phương như phát triển công nghiệp, thương mại,… chưa được ban hành; kinh phí đầu tư cho các lĩnh vực mũi nhọn này chưa tương xứng. Điều đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu lực, hiệu quả quyết định các vấn đề quan trọng ở địa phương của HĐND thị xã nhất là khi Đảng bộ và Nhân dân thị xã đang phấn đấu xây dựng Hồng Lĩnh trở thành đô thị loại III. Tuy đã có nhiều nỗ lực, nhưng hoạt động giám sát vẫn còn một số hạn chế, thể hiện các mặt như: tổ chức hoạt động giám sát chưa tương xứng với vị trí và thực quyền của HĐND; Việc thành lập các đoàn giám sát chuyên đề thường phải huy động cán bộ, công chức các cơ quan chuyên môn của UBND làm thành viên nên việc tham gia thiếu tích cực, trách nhiệm chưa cao; chưa kịp thời tiếp cận các vấn đề bức xúc trong cuộc sống như các lĩnh vực quy hoạch xây dựng, nhà đất, đền bù giải toả; các vấn đề phát sinh trong quá trình thực thi pháp luật của Nhà nước, nghị quyết của Tỉnh ủy, của HĐND tỉnh, của Thị ủy, HĐND thị xã để đề xuất các cấp, các ngành xử lý kịp thời, hiệu quả; chưa thiết lập được cơ chế thông tin giữa HĐND, các cơ quan HĐND với cử tri và doanh nghiệp; một số kiến nghị của các đoàn giám sát chưa được các cấp, các ngành liên quan nghiên cứu, xử lý thỏa đáng. Hiệu lực, hiệu quả giám sát còn hạn chế đã ảnh hưởng đến vai trò, vị trí của HĐND - cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Việc thực hiện chức năng giám sát của cá nhân đại biểu HĐND chưa được phát huy, thực hiện đúng quy định của pháp luật mà chủ yếu chỉ mới giám sát qua nghiên cứu tài liệu, tham gia TXCT và tham dự các kỳ họp. Một số đại biểu HĐND chưa đề cao vai trò, trách nhiệm đại diện của mình trước cử tri, chưa sâu sát, gần gũi để lắng nghe ý kiến, kiến nghị của Nhân dân. Một số đại biểu được các Tổ phân công chuẩn bị nội dung báo cáo tại các cuộc TXCT chưa chuẩn bị kỹ nên báo cáo còn dài, thiếu trọng tâm. Một số đại biểu còn vắng mặt tại các cuộc tiếp xúc cử tri, sinh hoạt tổ chưa đều. Vẫn còn một số đại biểu HĐND chưa bố trí, sắp xếp được nhiều thời gian để tham gia các hoạt động của các tổ đại biểu và ít nghiên cứu, thảo luận, chất vấn tại các kỳ họp.
Một trong những yêu cầu quan trọng để nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND thị xã và các phường, xã nhiệm kỳ 2016 – 2021 trước hết phải nâng cao chất lượng đại biểu. Trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021, các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể phải lãnh đạo, tổ chức công tác bầu cử sao cho vừa đảm bảo được cơ cấu, thành phần đại biểu, vừa đảm bảo các yêu cầu về tiêu chuẩn, trình độ. Nhất là phải lựa chọn được người có trình độ, tâm huyết và có điều kiện thực hiện tốt các nhiệm vụ của người đại biểu dân cử, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của cử tri.
Đảm bảo cơ cấu, chọn được người tài, đức
Ngày 4-1-2016, Bộ Chính trị đã có Chỉ thị số 51-CT/TW về lãnh đạo cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021. Một trong những điểm mới được nêu trong Chỉ thị là lãnh đạo bầu đủ số lượng đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp, đặc biệt coi trọng chất lượng đại biểu. Trong Chỉ thị số 08/CT-TU, ngày 3/2/2016 của Ban Thường vụ Thị ủy cũng chỉ rõ người được giới thiệu vào danh sách ứng cử phải có năng lực và điều kiện thực hiện nhiệm vụ đại biểu HĐND, phải thường xuyên liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe và tôn trọng ý kiến của Nhân dân, không tham nhũng và kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, luôn bảo vệ lợi ích chính đáng của Nhân dân, được Nhân dân yêu mến, tín nhiệm. Không đưa vào danh sách ứng cử những người có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực; có tư tưởng cục bộ, bảo thủ,.. Theo kết quả hiệp thương lần thứ hai của Ủy ban MTTQ thị xã, trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 tới đây, cử tri Hồng Lĩnh sẽ bầu 30 đại biểu HĐND thị xã và 150 đại biểu HĐND phường, xã. Trong số 60 ứng cử viên trong danh sách sơ bộ sau hiệp thương lần 2 có 21 người là phụ nữ, chiếm tỷ lệ 35%; Ứng cử viên là người ngoài Đảng: 06 người, chiếm tỷ lệ 10%; Tái cử: Phấn đấu vượt mức 30% đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2011-2016 tái cử theo quy định. Đại biểu tôn giáo: 02 người, chiếm tỷ lệ 3,3%. Ứng cử viên trẻ dưới 35 tuổi: 13 người, chiếm tỷ lệ 21,66%. Nhìn vào cơ cấu, thành phần, có thể thấy một số điểm mới như tỷ lệ ứng cử viên nữ, người ngoài Đảng tăng hơn so với nhiệm kỳ trước.
Lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri đối với ứng cử viên ĐB HĐND các cấp tại phường Nam Hồng
Theo Điều 7, Luật Tổ chức chính quyền địa phương tiêu chuẩn của đại biểu Hội đồng nhân dân, gồm Trung thành với Tổ quốc, Nhân dân và Hiến pháp, phấn đấu thực hiện công cuộc đổi mới, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Có phẩm chất đạo đức tốt, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, gương mẫu chấp hành pháp luật; có bản lĩnh, kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Có trình độ văn hóa, chuyên môn, đủ năng lực, sức khỏe, kinh nghiệm công tác và uy tín để thực hiện nhiệm vụ đại biểu; có điều kiện tham gia các hoạt động của Hội đồng nhân dân. Liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến của Nhân dân, được Nhân dân tín nhiệm.Ngoài các tiêu chuẩn chung, người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND chuyên trách ở các cấp phải đáp ứng các tiêu chuẩn, điều kiện về trình độ chức vụ, độ tuổi và sức khỏe
Về trình độ, chức vụ: Có trình độ đại học trở lên (đối với cấp tỉnh, cấp huyện); có khả năng tham gia xây dựng chính sách và tổ chức các hoạt động giám sát; có chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn phù hợp với vị trí dự kiến phân công. Ở cấp tỉnh: Cán bộ ứng cử Phó chủ tịch HĐND phải là tỉnh ủy viên (trong 2 đồng chí Phó chủ tịch HĐND có 1 đồng chí là Ủy viên Ban thường vụ tỉnh ủy) giữ chức giám đốc sở hoặc tương đương trở lên; ứng cử trưởng ban của HĐND nói chung phải giữ chức Phó giám đốc sở hoặc tương đương trở lên; ứng cử Phó trưởng ban của HĐND nói chung phải giữ chức Vụ trưởng phòng của sở, ban, ngành cấp tỉnh hoặc tương đương trở lên. Ở cấp huyện: Cán bộ ứng cử Phó chủ tịch HĐND phải là huyện ủy viên (trong 2 Phó chủ tịch HĐND có 1 là Ủy viên Ban thường vụ huyện ủy), giữ chức trưởng phòng cấp huyện hoặc tương đương trở lên; ứng cử trưởng ban của HĐND nói chung phải giữ chức Phó trưởng phòng cấp huyện hoặc tương đương trở lên; ứng cử Phó trưởng ban của HĐND nói chung phải có thời gian giữ ngạch chuyên viên từ 5 năm trở lên.Đối với các đồng chí dự kiến bố trí làm Trưởng các ban của HĐND cấp tỉnh, cấp huyện kiêm nhiệm, cần có năng lực, trình độ, sức khỏe và thời gian để đáp ứng yêu cầu công việc. Ở cấp xã: Cán bộ ứng cử Phó chủ tịch HĐND phải là Ủy viên Ban thường vụ Đảng ủy xã; đối những nơi chưa có điều kiện có thể xem xét, giới thiệu đồng chí ủy viên ban chấp hành Đảng bộ xã. Căn cứ tình hình cụ thể, Ban thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn, điều kiện đối với cán bộ ứng cử Phó chủ tịch HĐND cấp xã; phấn đấu lựa chọn cán bộ trẻ, có phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ, năng lực và khả năng phát triển.
Về độ tuổi: Người lần đầu ứng cử đại biểu HĐND chuyên trách phải đủ tuổi tham gia 02 nhiệm kỳ HĐND trở lên hoặc ít nhất trọn 01 nhiệm kỳ; nếu tái cử thì thực hiện theo Chỉ thị số 36-CT/TW và Hướng dẫn số 26-HD/BTCTW, ngày 18/8/2014 của Ban Tổ chức Trung ương (nam sinh từ tháng 9/1958, nữ sinh từ tháng 9/1963 trở lại đây). Cán bộ nữ thuộc đối tượng được nghỉ hưu ở độ tuổi cao hơn theo Nghị định số 53/2015/NĐ-CP, ngày 29/5/2015 của Chính phủ thì tuổi tái cử đại biểu HĐND nếu sinh từ tháng 5/1961 trở lại đây và sẽ nghỉ hưu khi đến tuổi theo quy định của Bộ luật Lao động. Người ứng cử đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách ở những huyện, quận, phường thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, nói chung phải đủ tuổi công tác trọn một nhiệm kỳ, một số trường hợp đặc biệt có thể áp dụng tương tự đối với đại biểu HĐND chuyên trách tái cử.
Về tiêu chuẩn sức khỏe: Được cơ quan y tế có thẩm quyền chứng nhận đủ sức khỏe trong thời gian không quá 06 tháng tính đến thời điểm giới thiệu nhân sự (tỉnh ủy, thành ủy hướng dẫn, xác định cơ sở khám sức khỏe).
Trong giai đoạn hiện nay, đất nước ta đang phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế sâu rộng trên trường quốc tế, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi do hội nhập mang lại thì khó khăn, thách thức cũng rất phức tạp, đa chiều. Việc giải quyết các vấn đề dân sinh, công bằng xã hội cũng sẽ phức tạp hơn trước đây rất nhiều. Từ tình hình đó, việc lựa chọn nhân sự để bầu vào Quốc hội và HĐND các cấp đóng vai trò quan trọng. Theo đó, đòi hỏi mỗi đại biểu của dân trước hết cần có tấm lòng vì dân, thấu hiểu cuộc sống của Nhân dân; lấy tâm, ý của dân làm tâm, ý của mình; nói lên được những điều người dân quan tâm với Đảng, Nhà nước. Nhưng chỉ nhiệt tình, trách nhiệm thôi chưa đủ, người đại diện cho ý chí và nguyện vọng của Nhân dân trong giai đoạn hiện nay còn phải hội đủ các phẩm chất mang yếu tố thời đại. Đó là phải có trình độ, năng lực ở mức cao, tư duy nhạy bén, nắm bắt được những vấn đề, công việc trọng đại của đất nước, của địa phương và có khả năng thích ứng trong môi trường hội nhập.
Ngày Chủ nhật 22-5-2016 sắp tới sẽ là ngày hội của toàn dân tộc, ngày cử tri cả nước thực hiện quyền dân chủ. Đây là dịp để người dân "chọn mặt gửi vàng" lựa chọn những đại biểu xứng đáng thay mặt cho toàn dân để bầu ra bộ máy nhà nước từ trung ương tới cơ sở, để kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Nhiệm kỳ mới, tâm thế mới, chúng ta tin tưởng cử tri Hồng Lĩnh sẽ bầu ra những đại biểu HĐND đủ đức, đủ tài và tâm huyết, cống hiến công sức, trí tuệ của mình vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh", vì thị xã dưới chân núi Hồng phát triển bền vững, sớm trở thành đô thị loại III văn minh, giàu đẹp./.
TIẾN DŨNG